Bas Kwakman leidt, net als honderdduizenden andere Nederlanders, zijn hele leven al aan chronische hoofdpijn en migraine. Hij is daarnaast onder andere ook nog schrijver, beeldend kunstenaar, docent, reiziger, vader, echtgenoot en directeur van Poetry International. Ik vroeg me tijdens het lezen van Flankhond af hoe dat in godsnaam mogelijk is. Migraine betekent niet alleen pijn in je hoofd, je hele lichaam is hondsziek. Je voelt je beroerd en misselijk, je moet overgeven, kan niet eten, geen licht, geluid, beweging of geuren verdragen. Voor mij en vele anderen betekent dit dat je geen ‘normaal’ leven kan leiden. Niet alleen ben je veel tijd kwijt met in bed liggen en jezelf zoveel mogelijk verdoven, het maakt je ook onbetrouwbaar omdat je nooit kan garanderen dat je een afspraak na kan komen, dat je ergens op een afgesproken tijdstip aanwezig kan zijn, dat je iets, wat dan ook, kan presteren. Ik moet er niet aan denken op reis te zijn waarbij je onderweg in vliegtuigen en taxi’s moet overgeven, in hotelkamers in het donker moet liggen en met een barstende kop en hamers tegen je slapen een praatje moet houden.
Lees verder Flankhond De geschiedenis van mijn hoofdpijn – Bas KwakmanEen vlecht van heilig gras
Hoe de natuur, wetenschap en traditionele kennis ons leren respectvol met de aarde om te gaan – Robin Wall Kimmerer
Toen ik een jaar of zeven was wist ik het zeker, ik zou later indiaan worden. Dit was nog ver voor termen als Native Americans en oorspronkelijke of inheemse bewoners gemeengoed werden. Ik weet het nog precies, we waren met ons gezin naar het bos geweest en zaten in de bus terug naar huis toen mijn ouders me uitlegden dat dat niet mogelijk was. De hele weg naar huis en nog lang daarna was ik hier intens bedroefd over. Maar nu, tientallen jaren later kwam dit boek op mijn pad. Niet dat deze kinderdroom nu alsnog werkelijkheid kan worden maar de auteur geeft wel richtlijnen om je meer te verbinden met de plek waar je woont, of zoals zij dat zegt: inheems te worden. Door het vertellen van oeroude verhalen laat ze zien hoe de oorspronkelijke bewoners van Amerika omgingen met hun omgeving, zij deden dat op zo’n manier dat die omgeving in stand bleef, duizenden jaren lang. Zo waren ze verzekerd van blijvende bronnen van voedsel, materialen voor gereedschappen, kleding en al het andere wat ze nodig hadden. Ze deden dat door nooit meer te gebruiken dan ze nodig hadden en door alles wat ze gebruikten te beschouwen als een geschenk waarvoor ze dankbaar waren en waarvoor ze altijd iets terugdeden. Ze zorgden goed voor de planten en dieren door de ecosystemen te onderhouden en te koesteren. De ware betekenis van het begrip duurzaamheid.
Lees verder Een vlecht van heilig grasVerwilderd – Richard Powers
Net als in zijn vorige boek, Tot in de hemel (The Overstory), schrijft Powers in Verwilderd (Bewilderment) over mensen en, hun omgang met, de natuur. Ging het in dat vorige boek vooral over bomen en het wood wide web (het ondergrondse web van wortels, schimmels en talloze andere organismen), in Verwilderd gaat het met name over dieren en de manier waarop wij ze behandelen.
Lees verder Verwilderd – Richard PowersFAQGender – Mandy Woelkens & Thorn de Vries
Het kan niemand ontgaan zijn dat begrippen als gender, trans, queer, heteronormatief, non-binair en afkortingen als LHBTQ (soms korter, soms nog langer) steeds vaker gebruikt worden. Ze duiken op in de media en in gesprekken tussen mensen. Velen hebben er een mening over maar lang niet iedereen weet wat ze precies betekenen en waarom ze belangrijk zijn.
Lees verder FAQGender – Mandy Woelkens & Thorn de VriesStille aarde – Hoe we de insecten van de ondergang kunnen redden – Dave Goulson
‘Als de mensheid zou verdwijnen, zou het volmaakte evenwicht van tienduizend jaar geleden op aarde terugkeren. Als de insecten zouden verdwijnen, zou het milieu teloorgaan en één grote chaos worden.’
Aldus E. O. Wilson, Amerikaans bioloog.
Waarom zijn insecten zo bijzonder en belangrijk dat er zoveel boeken over verschijnen tegenwoordig?
Heel simpel, omdat het slecht gaat met deze beestjes, het worden er in rap tempo minder. Insecten zijn de kanaries in de kolenmijn die we aarde, de levende natuur, noemen. Elke achteruitgang, en er is nogal een achteruitgang, in het voorkomen van deze beestjes zegt iets over verdere verschraling van de natuur. Omdat insecten ergens onderaan de voedselketen staan zijn het er veel, ze vormen een basis voor het bijna al het andere niet-herbivore dierlijke leven. Elk insectenetende vogel, egel of spin eet in zijn leven duizenden insecten. Vermindering van het aantal insecten betekent dus minder voedsel en dus een vermindering van populaties vogels, egels, spinnen en vleermuizen, reptielen, vissen en kleine zoogdieren. Die weer door andere dieren gegeten worden en zo verder. Ook voor mensen en sommige planten zijn insecten voedsel.
Op de schouders van de natuur – Hoe tien miljoen soorten onze levens redden – Anne Sverdrup-Thygeson
Mangrovebossen bestaan uit bomen die met hun wortels in de zuurstofarme bodem in zout water leven. Ooit kwamen ze overal voor aan de kusten en rivierdelta’s van Afrika, het zuiden van Azië en Midden-Amerika. Met steltwortels als extra benen verankeren ze zich in de bodem. Op deze manier creëren ze ruimte voor een rijk ecosysteem, zuiveren het water en nemen ze 3 tot 5 keer meer kooldioxide op dan andere tropische bossen. Tegelijkertijd levert een mangrovebos hout, voedsel en andere goederen aan de miljoenen mensen die in en rond deze bossen wonen.
Lees verder Op de schouders van de natuur – Hoe tien miljoen soorten onze levens redden – Anne Sverdrup-ThygesonCompactgids Wildplukken (Kosmos) & Zakgids Stoepplanten (KNNV)
Ik ging de afgelopen tijd regelmatig naar buiten met deze twee zakboekjes. Beide gidsen zijn mooi uitgevoerd met kleurcodes en hebben een witte omslag met een voorproefje van wat erin te vinden is. Achterin hebben ze een register en een verklarende woordenlijst. En van allebei kun je veel leren over wat er allemaal groeit en bloeit in onze omgeving, en meer kennis leidt vaak tot meer waardering en tot, hopelijk, meer bewustwording en respect voor de natuur.
Lees verder Compactgids Wildplukken (Kosmos) & Zakgids Stoepplanten (KNNV)Wanderlust Europa – De meest legendarische hikingtrails – Gestalten
Not all who wander, are lost!
Wanderlust is weer zo’n mooi Duits woord waar niet echt een goede Nederlandse vertaling voor bestaat, maar dat hoeft misschien ook niet omdat wanderen en lust beide Nederlandse woorden zijn. Al is wanderen wel wat ouderwets. In de dikke Van Dale kon ik het niet vinden maar op encyclo.nl staat het bij de vergeten woorden en heeft het de betekenis van rondgaan, ronddwalen, rondreizen (Duits wandern, Engels wander). Dus de lust tot dwalen of reizen. Niet helemaal hetzelfde als wandelen maar het komt behoorlijk dicht in de buurt. In dit boek draait het helemaal om wandelingen, vooral lange wandelingen door Europa. Fantastische, spannende, zware en minder zware routes waarin iedereen die van wandelen houdt wel iets, of meer, kan vinden.
Lees verder Wanderlust Europa – De meest legendarische hikingtrails – GestaltenDe universele rechten van de plant – Stefano Mancuso
Dit boek stelt een wezenlijke vraag: waarom hebben de mensen het voor het zeggen op aarde? Eindelijk een boek dat het opneemt voor niet-mensen, dacht ik even toen ik dit kleine maar mooie boek in handen kregen. Een beetje jammer vond ik dat het ook in dit boek uiteindelijk toch weer over (het voortbestaan) van mensen gaat. Maar het blijft een belangrijk boek.
Lees verder De universele rechten van de plant – Stefano MancusoDag 70
Precies tien weken geleden ging ik in quarantaine vanwege corona(achtige) klachten. Nu durf ik, heel voorzichtig, te zeggen dat ik van die klachten misschien wel genezen ben. Ik heb geen terugvallen, geen verhoging, geen gesnotter, griephoofd en benauwdheid meer. Nu moet ik alleen nog even herstellen van het ziek zijn.
Lees verder Dag 70