De universele rechten van de plant – Stefano Mancuso

Dit boek stelt een wezenlijke vraag: waarom hebben de mensen het voor het zeggen op aarde? Eindelijk een boek dat het opneemt voor niet-mensen, dacht ik even toen ik dit kleine maar mooie boek in handen kregen. Een beetje jammer vond ik dat het ook in dit boek uiteindelijk toch weer over (het voortbestaan) van mensen gaat. Maar het blijft een belangrijk boek. 

Mensen maken overal de dienst uit, beslissen hoe het met de natuur, met alle andere levende wezens gaat, wie en wat waar mag bestaan. Waarom is dat? 

Democratisch is het in ieder geval niet. Zowel qua aantal als qua biomassa maakt de mens maar een zeer klein deel uit van alle levende wezens op deze planeet. Maar liefst 80% van alle biomassa bestaat uit planten. Een veel kleiner deel bestaat uit dieren en slechts een fractie daarvan uit homo sapiens. Al die andere wezens en organismen hebben geen stem(recht), worden niet gehoord en hebben niets te zeggen over hun eigen leven en hun omgeving.

Het is ook niet zo dat de mens al bewezen heeft het beste te zijn, in overleven. Die paar honderdduizend jaren dat wij hier rondlopen is immers niets vergeleken met bijvoorbeeld de varens die al miljoenen jaren standhouden. 

Enkel het recht van de sterkste, wat iets heel anders is dan survival of the fittest, helpt de mens in zijn drang naar macht en controle. En dat terwijl er zonder planten niet eens leven mogelijk zou zijn. Planten zorgen voor zuurstof, ze zuiveren de lucht en het water waardoor dieren, waaronder de mens, de mogelijkheid hebben om te bestaan. Planten zijn de enige organismen die de energie van de zon, via fotosynthese, om kunnen zetten in chemische energie (suikers), de vorm die wij als mensen, net als alle andere dieren nodig hebben. Door dit proces wordt kooldioxide omgezet in zuurstof, het omgekeerde van wat dieren doen. Omdat wij zelf die mogelijkheid niet hebben zijn wij overgeleverd aan planten.

Doordat er altijd een soort van evenwicht was tussen het aantal planten en dieren bleef dit systeem miljoenen jaren in stand. Een eventueel overschot aan organisch materiaal werd opgeslagen in de aarde waar het als steenkool en olie bleef liggen. Tot wij arriveerden en niet alleen veel meer energie verbruikten dan er beschikbaar was, door deze overschotten te verbranden, maar ook nog eens heel veel planten (bossen, regenwouden en andere landschappen) vernietigden om plaats te maken voor onze expansiedrift. Nu is het systeem niet meer in evenwicht. Dom dus. Maar we gaan er nog steeds mee door waardoor er nu een veel grotere hoeveelheid co2 aanwezig is in verhouding tot het aantal planten. Niet erg voor hen, wel voor al het andere leven. 

Planten hebben in het verleden bewezen hier wat aan te kunnen doen, de hoeveelheid koolstofdioxide drastisch te kunnen verminderen. Maar dan moeten er wel genoeg planten zijn dus, zegt Mancuso, moet elke ontbossing onmiddellijk stoppen en ieder geschikt stukje aardoppervlak, opnieuw, bedekt worden door planten. Voor onze eigen overleving en die van alle andere wezens die er op aarde leven. 

‘Het krankzinnige idee dat het mogelijk is tot het oneindige door te groeien in een omgeving die beschikt over beperkte hulpbronnen, is uitsluitend iets van de mens’ schrijft Mancuso. Geen enkele plant of dier kan groeien zonder de directe beschikbaarheid van hulpbronnen en/of voedingsstoffen. Planten hebben geleerd, doordat ze geen mogelijkheid hebben ergens anders op zoek te gaan, om te leven met de eindigheid van hulpbronnen en hun ontwikkeling daarop aan te passen. Het eerste wat ze doen bij schaarste is vermindering van hun omvang. Dieren kunnen dit niet.

Planten doen alles wat nodig is voor een zo stabiel mogelijk evenwicht met hun omgeving. Iets wat wij heel snel ook zouden moeten leren. En nee dat is niet door middel van eventuele toekomstige technologische oplossingen. Maar door veel meer ruimte te geven aan planten dus.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.