‘De term die Glenn Albrecht in 2003 muntte voor een ‘vorm van psychisch of existentieel lijden als gevolg van milieuveranderingen. (Glenn Albrecht, Solastalgia, a New Concept in Human Health and Identity’, Philosophy Activism Nature 3 (2005), p. 41-44; p.43)’ … Een woord voor het verdrietige gevoel van mensen in een landschap dat om hen heen verandert door factoren waarop ze geen greep hebben. … Solastalgie is een symptoom van modern onbehagen, dat ontstaat doordat een vertrouwde plek onherkenbaar veranderd door klimaatverandering of door toedoen van de industrie.’ (Robert Macfarlane, Benedenwereld, p. 328-329)
Ook wel klimaatdepressie. Een gevoel van machteloosheid gekoppeld aan heimwee naar hoe het vroeger was, oftewel heel kort door de bocht: vroeger was alles beter.
Een lastige uitspraak want wat bedoel je met vroeger, met alles en met beter? Ondanks dat deze begrippen vaag en niet nader omschreven zijn en dus een breed pallet van mogelijkheden inhouden kan ik me er wel voor een groot deel in vinden. Niet omdat ik niet tegen veranderingen zou kunnen want dat kan ik best aardig maar meer omdat ik denk dat veel veranderingen verslechteringen zijn. Dat veel oplossingen de problemen alleen maar vergroten of nieuwe problemen creëren.
In mijn directe omgeving is er de afgelopen 20 jaar veel veranderd. En vrijwel alles komt neer op: minder groen en meer beton. Minder bomen, meer asfalt. Minder insecten, meer auto’s. Minder vogels en meer vliegtuigen. Minder stilte, meer lawaai. Minder rust, meer stress.
Waar ik vroeger langs een kanaal fietste bij mijn geboorteplaats, links en rechts omgeven door struiken en bomen en van alle kanten gezang van vogels raast nu de a2. Waar eerst een verwilderd stukje groen in de stad was, met kippen, katten en oude vrouwtjes die er voor zorgden, staan nu huizen met parkeerplaatsen ervoor.
Ik heb daar last van en ik denk dat veel mensen daar last van hebben. Ik hou van rust, van natuur, niet van asfalt, beton, snelwegen en vliegtuigen. Omdat het me goed doet, me een gevoel van geborgenheid en veiligheid geeft. Omdat ik me verbonden voel met andere levende wezens, mensen en anderen, en niet met machines, fabrieken, torenflats, elektronica, megastallen, grootschaligheid.
Mensen gaan steeds verder weg om te vinden wat we hier verloren zijn. Met het vliegtuig want dat is makkelijk en kost bijna niets.
Prima! Vergelijk klimaatangst tijdens een hittegolf of een langdurige droogte ook met het gevoel van iemand die hoogtevrees heeft (veel meer aanvaard in onze samenleving) en die op een smalle richel boven op een gebouw staat met voor zich de diepte…
Ook een interessante filosoof op dat gebied was de Amerikaan Theodor Roszak, één van de oprichters van de ‘Ecopsychology’ in de jaren 1980-1990 die o.a. de link legt tussen het verdwijnen van de natuur en depressies.
Hoi Ronny, klinkt interessant die filosoof, die ga ik eens opzoeken. Bedankt voor de tip!