Eindelijk is het me gelukt een boek van Macfarlane te lezen. Er staat er al jaren een in de kast te wachten maar deze nieuwe was eerst aan de beurt, geïntrigeerd als ik was door het onderwerp. Macfarlane schrijft over landschappen dus over natuur, en mensen. Benedenwereld duikt onder het landschap, de bodem in. En die bodem blijkt helemaal niet zo ‘rotsvast’, zo solide te zijn als ik dacht.
‘De term die Glenn Albrecht in 2003 muntte voor een ‘vorm van psychisch of existentieel lijden als gevolg van milieuveranderingen. (Glenn Albrecht, Solastalgia, a New Concept in Human Health and Identity’, Philosophy Activism Nature 3 (2005), p. 41-44; p.43)’ … Een woord voor het verdrietige gevoel van mensen in een landschap dat om hen heen verandert door factoren waarop ze geen greep hebben. … Solastalgie is een symptoom van modern onbehagen, dat ontstaat doordat een vertrouwde plek onherkenbaar veranderd door klimaatverandering of door toedoen van de industrie.’ (Robert Macfarlane, Benedenwereld, p. 328-329)
Een plant, elke plant, elk organisme, wil leven. Elk organisme dat wil leven is daarvoor afhankelijk van anderen. Planten zijn meesters in het creëren van een omgeving waarin anderen graag willen zijn en trekken zo de noodzakelijke relaties aan. Dit kunnen andere planten zijn maar ook schimmels, bacteriën en dieren die nodig zijn om deze omgeving, dit ecosysteem, goed te laten functioneren. Een van de belangrijkste bijdragen van planten is het zorgen voor zuurstof. Maar ze doen nog veel meer. Ze creëren schaduw en vochtigheid, met hun wortels halen ze voedingsstoffen uit de bodem en stellen die weer beschikbaar voor anderen als ze sterven of hun bladeren laten vallen. Ze gaan verbindingen onder de grond aan met schimmels en bacteriën en wisselen met hen voedingsstoffen uit.