Alle journalistiek is activisme – Een manifest – Fréderike Geerdink

Deze titel komt misschien wat heftig of tegenstrijdig over maar na het lezen van dit boek klinkt het heel logisch. 

Veel journalisten en media zeggen onafhankelijk en neutraal te zijn of daar op zijn minst naar te streven, en ze zien dat als iets goeds, als iets wat een journalist moet doen. Maar Geerdink zegt dat dat ten eerste niet mogelijk en ten tweede niet wenselijk is, dat het zelfs niet de taak van de journalist is. Zogenaamd onafhankelijk zijn kan alleen als je deel van de macht bent, als je niet in een minderwaardige positie zit. In dat laatste geval ben je, als je iets zegt of tracht te veranderen, een activist. En dat is minder waard want gekleurd en partijdig en kan dus geen journalistiek zijn, volgens bovenstaande algemeen geldende opvatting. 

Geerdink verliet Nederland na de journalistiek opleiding omdat ze dacht dat Nederland af was, ze ging naar Turkije om daar verhalen te verzamelen. Ze kwam in contact met Koerden, een gediscrimineerde minderheidsgroep die strijdt voor het recht op een eigen Koerdisch bestaan. In Turkije en omringende landen mag dat niet. In Turkije wonen alleen Turken, spreken ze maar een taal, Turks, en hebben maar een geloof. Dat is het beleid, de praktijk is uiteraard anders. Zo ging ze Turkije vanuit een ander standpunt, dat van de Koerden, zien en toen bleek het een heel ander land te zijn. 

Rond dezelfde tijd kwam in Nederland de antizwartepietenstrijd op en besefte Geerdink dat in Nederland iets soortgelijks aan de hand is. Dat Nederland alleen maar af lijkt te zijn als je bij de meerderheid hoort. Dat een samenleving heel anders ervaren wordt als je vanuit een positie zonder vanzelfsprekende macht kijkt. In Nederland bv als je moslim, zwart, gehandicapt, trans, homo of iemand uit Loppersum bent. Door de minder voor de hand liggende zaken te verslaan, door vanuit een ander, minder belangrijk geacht, standpunt te kijken, blijkt er van alles niet te kloppen. Door daar verslag van te doen ben je juist journalist. Door dingen aan de kaak te stellen ben je blijkbaar activist. Die dingen gaan prima samen, moeten juist samen gaan. 

Als iemand uit een minderheid komt, kleur, lhbtq, gehandicapt etc, en daarover spreekt of schrijft krijgt diegene al gauw de verdenking partijdig te zijn. Die verdenking krijgt iemand die bij de meerderheid, lijkend op de machthebbers, hoort, niet. Nooit hoor je dat een witte man bevooroordeeld is als hij over of vanuit de positie van witte mannen schrijft. 

Geerdink zegt dat het de taak van de journalist is om de macht te bevragen en dat kan niet als je deel van die macht bent. In Nederland bestaat de macht, en de journalistiek, voor een belangrijk deel uit witte, mannelijke, cis, gezonde, hetero Randstedelingen.  

Aan wat machthebbers zeggen wordt meer waarde gehecht waardoor die mening een luidere stem krijgt, belangrijker gevonden wordt. Op die manier houd je als objectieve journalist de macht in stand. Een tegenmening, van bv een vluchteling, een gedupeerde van de gaswinningen in Groningen, trans mensen, een slachtoffer van het toeslagenschandaal, Palestijnen in Gaza, wordt minder belangrijk geacht, minder serieus genomen omdat ze een belang hebben en dus niet objectief zijn, en krijgt minder ruimte. Alsof de gevestigde macht geen belang heeft. Alsof die niet wil dat de status quo in stand wordt gehouden. Neutraliteit en objectiviteit is vaak het behartigen van gevestigde belangen. In het voordeel dus van de zittende macht. Dit is niet de taak van de journalistiek. De taak van de journalist is om het publieke belang te dienen, een rol te spelen in de democratie. Niet alleen benoemen wat de meerderheid wil maar juist ook de gemarginaliseerde groepen een stem te geven. Dankzij activisme veranderen er dingen, dankzij goede journalistiek komen mensen dingen te weten. 

Titel: Alle journalistiek is activisme – Een manifest
Auteur: Fréderike Geerdink
Uitgever: De bezige bij
ISBN: 9789403135571

Geef een reactie

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.